دعایی که سرشار از مضمون‌های بلند تربیتی و جنبه‌های اجتماعی است

به گزارش ()، عده‌ای از محققان شیعه معتقدند که دعای مکارم الاخلاق برخلاف بسیاری از ادعیه مشابه، از جنبه‌های اجتماعی پررنگ‌تری برخوردار است. در بسیاری از ادعیه تنها به جنبه‌های فردی عبادت پرداخته می‌شود و هدف اصلی از خواندن آن‌ها طلب بخشش از گناهان انجام شده و نزدیک‌تر شدن به خدا است.

 

حال آن که در دعای مکارم الاخلاق جنبه‌های اجتماعی عبادت نیز در نظر گرفته شده است. شاید به این دلیل که یکی از اهداف مهم ادعیه تهذیب نفس و پاک کردن درون انسان است. امری که باید پیامد‌های آن را بیش از درون انسان در محیط جامعه و در ارتباط با سایر انسان‌ها تشخیص داد.

 

مفسران دعای مکارم الاخلاق هدفمند بودن جهان و بیهوده آفریده نشدن انسان را یکی از نکات مهم مطرح شده در این دعا می‌دانند. همچنین در دعای مکارم الاخلاق از مسلمانان خواسته می‌شود که به دارایی و جایگاه دیگران نگاه حسرت آلود و حسد آمیز نداشته باشند. همچنین خصلت‌هایی نظیر پرهیز از غرور و خلوص در عبادت نیز از دیگر نکاتی هستند که در دعای مکارم الاخلاق به آن‌ها اشاره می‌شود.

 

امام سجاد در بخش اول دعا، ایمان استوار و کردار درست و روزی بسیار و عمر دراز و سرشتی به سامان و بخششی از جانب خدا و مصونیت از عذاب الهی و چیزهایی از این قبیل را درخواست مي کند و در بخش دوم، مردم دوستی و پرهیز از قدرت طلبی و واکنش مناسب به بدی‌های دیگران و خوش رفتاری با مردم و دوری از ستمگری و ستم پذیری و بی اعتنایی به مال اندوزان و منش‌هایی اینگونه را از خداوند متعال می‌خواهد، اخلاقی والا که کاربرد آن را افزون بر جان آدمی‌در عرصه جامعه نیز می‌توان دید. فرازهایی از این دعای ملکوتی را در ادامه می‌خوانید.

 

 

خدایا یقین مرا برترین مرتبه یقین قرار ده و نیت مرا به مرتبه بهترین نیت‌ها و عملم را به نیکوترین عمل‌ها منتهی گردان 

 

خدایا هیچ خصلت بد که مرا بدان سرزنش کنی باقی مگذار، جز آنکه اصلاحش کنی و هر عیب در خور نکوهشی که دارم نیکویش ساز، و هر خصلت نیک ناقصی که دارم کاملش گردان 

 

خدایا هرگز مرا به تنبلی در عبادتت دچار مساز،

همینطور به ندیدن راهت،

مرا دچار مساز به گام برداشتن در مسیر خلاف محبتت، 

مرا دچار مساز به پیوستن با کسانی که از تو جدا شده اند

مرا دچار مساز به جدا شدن از کسانی که به تو پیوسته اند

 

خدایا چنانم گردان که به هنگام ضرورت، با نیروی تو بتازم

در هنگام نیاز از تو مسئلت کنم

و در هنگام بیچارگی به درگاه تو زاری کنم

گرفتارم نکن به وقت ناچاری از غیر تو کمک بجویم 

 

خدایا مباد به کسی ستم کنم، در حالی که تو قادری مرا از ستم بازداری

و مباد گمراه شوم در حالی که زمام هدایت من در دست توست 

 

خدایا زبانم به هدایت گویا ساز و پرهیزکاری به من الهام فرما و مرا به آنچه پاک تر است موفق بدار

و مرا در آنچه پسندیده تر است به کار گمار

 

خدایا پیش از آنکه دست طلب دراز کنم توانگری ام بخش و پیش از آنکه به گمراهی درافتم راهنمایی ام کن 

 

آمین یا رب العالمین