نوشتن از دردانه و بهانه آفرینش نیاز به پژوهش عمیق علمی دارد



به گزارش  () محمدرضا سرشار در کارگاه ادبی «تجربه نگارش رمان درباره پیامبر» که در کتابسرای زیتون برگزار شد، سخن خود را با بیان مهم‌ترین آرزویش در عرصه نوشتن آغاز کرد و گفت: در هر کاری که تا امروز انجام داده‌ام، سعی کرده‌ام تا پایان راه بروم و با دانش و توان اندک، وارد هیچ کاری نشوم. از سال ۱۳۵۹ مهمترین آرزویم در عرصه نوشتن، نگارش داستانی درباره زندگی پیامبر(ص) از ابتدا تا انتها بود. آن دوره در مسیر این هدف، هیچ منبع فارسی وجود نداشت که آن را نخوانده باشم. سخت‌گیری من و کارهای زندگی روزمره باعث کندی در پیشرفت کار می‌شد. سال ۱۳۶۰ داستانی با حجم کم با عنوان «تشنه دیدار» با الهام از یکی از داستان‌های کتاب «داستان راستان» استاد مطهری نوشتم. این کتاب تا امروز با شمارگان ۴۳۰هزار نسخه، پرشمارگان‌ترین کتاب جلدی ادبیات دینی کودکان در کشور است که به‌عنوان کتاب برگزیده سال در حوزه کودک نیز انتخاب شد.

 

وی توضیح داد: در ادامه تصمیم گرفتم زندگی کامل رسول اکرم(ص) را به‌‌صورت داستانی برای کودکان و نوجوانان بنویسم که دو جلد نخست آن را سال ۶۱ به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تحویل دادم و هر دو کتاب در کانون مجوز چاپ گرفت. خواستم کار را ادامه دهم که دچار نوعی گیرهای ذهنی در زمینه‌های فلسفی و تاریخی شدم؛ زیرا معتقدم که نویسنده باید قبل از هر چیز به نوشته‌ای که در ذهنش است و می‌خواهد آن را روی کاغذ بیاورد، باور داشته باشد. کارها را از کانون پس گرفتم تا چاپ نشوند و همچنان نیز چاپ نشده‌اند. تا سال ۱۳۷۲ با کنار گذاشتن همه کارهایم، داستان «یثرب؛ شهر یادها و یادگارها» را با زبانی آهنگین و ادیبانه نوشتم. موضوع داستان درباره حضرت عبدالله، پدر گرامی حضرت محمد(ص) بود. این کتاب از سوی انتشارات پیام آزادی منتشر شد و در نزدیک به سه سال ۵۰هزار نسخه از آن به چاپ رسید. زبان کتاب، اندکی سنگین و سخت بود و وزنی پنهان داشت. لذا ادامه کارها را با زبانی جدید و آسان‌تر نوشتم.

سرشار با اشاره به روند تولید کتاب «آنک» بیان کرد: نزدیک به سه سال، ۷۷ برنامه نیم‌ساعته رادیویی نوشتم که ماحصل آن در دهه ۸۰، جلدهای یک و دو کتاب «آنک» با حدود ۶۷۰ صفحه بود. رادیو برای این‌کار وقت و مایه گذاشت و علاوه‌بر دعوت از صداپیشگان نام‌آشنایی همچون منوچهر اسماعیلی، جلال مقامی و همسرش رفعت هاشم‌پور، برای اولین‌بار برای یکی از برنامه‌های خود، سفارش ساخت موسیقی آرم و متن داد. این کتاب که ساختار آن روایت – نمایش بود، بازخورد بسیار خوبی داشت. انگار همه‌چیز دست به دست هم داده بود تا در حد توان انسانی ما، یک کار برای پیامبر(ص) ساخته و تولید شود. در زمان پخش این برنامه، رهبر معظم انقلاب(مدظله‌العالی) از همه عوامل برنامه برای تجلیل دعوت کردند و ما را مورد لطف قرار دادند.

گوینده برنامه رادیویی «قصه ظهر جمعه» همچنین گفت: در دو جلد کتاب «آنک»، تا برهه زمانی سال پنجم بعثت را نوشته بودم، ولی دیگر نتوانستم بنویسم. بعد از وقفه ۲۳ ساله، در سال ۱۳۹۸ کار را ادامه دادم و توانستم دو مجلد دیگر در ۴۰۰ صفحه اضافه کنم و کار به مقطع زمانی هجرت پیامبر(ص) و ورود آن حضرت به یثرب رسید. امیدوارم عمری باقی باشد و بتوانم ۱۰ سال پایانی زندگی رسول اکرم(ص) را نیز بنویسم که به مسائل امروز ما نزدیک‌تر است و توطئه‌ها و فراز و نشیب‌ها در آن دوره فراوان بود. جلد نخست کتاب «آنک» با ترجمه عربی بتول مشکین‌فام، برنده جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شد. همچنین جلدهای اول و دوم کتاب به زبان‌های انگلیسی و عربی، ترکی استانبولی هم ترجمه و به چاپ رسیده است و اکنون ترجمه انگلیسی آن در آمازون موجود است. همچنین تاکنون ۱۹ مجلد از این کتاب را برای نوجوانان چاپ کرده‌ام. در روند تدوین «آنک»، سعی می‌کردم کارم در هر قسمت تازگی داشته باشد و تنوع در شیوه بیان را رعایت کنم. یکی از مشکلات نگارش این کار نیز مربوط به دوره سه ساله شعب ابی‌طالب بود که اطلاعات بسیار کمی درباره آن وجود داشت.

وی درباره نحوه قضاوت نسبت به آثاری با موضوعات دینی عنوان کرد: هر داستانی اقتضائات خود را دارد و کسی می‌فهمد که یک نویسنده چقدر و چگونه کار کرده که خودش اهل فن باشد. داستان باید با داستان مقایسه شود و باید فراز به فراز آثاری که از یک موضوع در کشور تولید شده را کنار هم قرار داد و مقایسه کرد. وقتی فرازهای مهم مانند شب معراج، وفات حضرت آمنه(س) یا وفات حضرت خدیجه(س) را کنار هم بگذاریم، گاهی فاصله از زمین تا آسمان است.

این نویسنده و پژوهشگر حوزه ادبیات دینی در پایان با تأکید بر اینکه باید روی معرفی، رونمایی و بررسی آثار بیشتر کار و برنامه‌ریزی کنیم، گفت: امروزه برخی از کارهای ادبیات به علم تبدیل شده و بخش پژوهشی به اندازه بخش ادبیاتی کار تاثیرگذار است. وقتی می‌خواهیم از ۱۴۰۰ سال قبل و از دردانه و بهانه آفرینش و همچنین از سرزمین و مردمانی بنویسیم که کاملا با ما متفاوت بودند، نیاز به پژوهش عمیق و علمی دارد. برخی افراد از همان ابتدای ورود به عرصه نویسندگی سراغ نوشتن از پیامبر(ص) و خاندان ایشان می‌روند که این درست نیست. نویسنده باید به اوج و قله نویسندگی برسد و بعد از پیامبر(ص) بنویسد. همچنین نویسنده باید به شخصیتی که می‌خواهد از او بنویسد، دل داده باشد.